U Prokuplju obeleženo 1090 godina postojanja Hrama Svetog Prokopija

Povodom obeležavanja 1090 godina hrama Svetog Prokopija, jednog od najstarijih hramova u Srbiji, Njegovo Visoko preosveštenstvo mitropolit niški Arsenije, služio je svečanu liturgiju. Po završetku liturgije, on je u centru grada, ispred spomenika Topličanima, palim u ratovima od 1912. do 1918. godine, služio pomen-parastos.

Obeležavanje ova dva važna i značajna istorijska datuma nastavljeno je u Narodnom muzeju Toplice, naučnim skupom, koji će trajati do večernjih sati. Organizatori su Pravoslavna Eparhija niška, Narodni muzej Toplice i Muzejsko društvo Srbije, uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije. Povod ovog skupa jeste 1090 godina hrama Svetog Prokopija, a tema je „Hrišćanstvo u Toplici“. U njemu će učestvovati brojni istoričari, naučni radnici i stručnjaci iz prestižnih naučnih i kulturnih institucija u Srbiji. Među njima su Univerzitet odbrane, Eparhija niška, Narodni muzej Niš, Filozofski fakultet u Nišu i Beogradu, kao i Filozofski fakultet u Prištini, sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici.

U ime domaćina naučnog skupa, prisutne je pozdravio muzejski savetnik, istoričar Darko Žarić, rekavši da je istorija Toplice u sjajnoj minijaturi istorija celog našeg naroda, a da će zbornik, koji će biti objavljen posle skupa, osvetlati neke detalje iz razvitka hrišćanstva u Toplici, koji nisu dovoljno obrađeni.

Učesnicima ovog naučnog skupa u Narodnom muzeju Toplice, obratio se i Njegovo Visoko preosveštenstvo mitropolit niški Arsenije, istakavši da će učesnici, svojim naučnim radovima rasvetliti do sada poznate, manje poznate i nepoznate detalje iz prošlosti drevnog prokupačkog hrama.

– Njegov molitveni spomen, koji nas je i danas ovde sabrao, sabirao je i pre nas generacije hrišćana, koji su se moleći njegovom grobu tražili utehu i skoro izbavljenje od teškog stradanja u vreme Osmanskog carstva. Sve generacije hrišćana, koje su živele na prostoru Nemanjine Toplice i Svetosavske Topličke episkopije, svoju veru svedočili su stradanjem i mučeništvom, sledeći u izvesnom smislu i lik i delo i stradanje Svetog Prokopija. Hram, koji danas po njemu nosi ime, čuva molitveni spomen Svetog Prokopija i poučen njegovim primerom čuva, razvija i neguje svoj hrišćanski identitet, kulturu i tradiciju. Hram Svetog Prokopija, je kroz svoju istoriju, delio sudbinu svog stradalog naroda, a tokom nje je mnogo puta rušen i razaran, ali i opet podizan, ukrašavan i ispunjavan. Pri njemu je, u vreme osmanske uprave, radila i Škola za hrišćansku decu, pa je ovaj hram, bio i centar prosvetnog i kulturnog života u vreme turskog ropstva, istakao je između ostalog govoreći o hramu Svetog Prokopija u Prokuplju, mitropolit niški g. Arsenije.

On je naglasio da je Prokuplje, jedan od tri grada u Srbiji, koji je svoje ime dobio po Svetitelju.

Državni sekretar u Ministarstvu kulture Vlade Republike Srbije, Dejan Antić rekao je da smo danas u Prokuplju kako bi obeležili skoro 11 vekova od podizanja hrama, po kojem i ovaj grad nosi ime, ali i kako bismo oživeli uspomenu na 1934. godinu, kada su kralj Aleksandar Ujedinitelj i Njegova svetost patrijarh srpski Varnava Rosić, na prokupačkom trgu otkrili i osveštali Spomenik Topličkim junacima.

-Obe godišnjice imaju neprolazan i gotovo višestruki značaj za čitav srpski rod. Prva nam svedoči da smo i pre jednog milenijuma bili na Hristovom putu. Druga nam pokazuje da turski kočevi, arnautski jatagani, bugarske kame, austrougrska vešala i nacističke gasne komore, nisu uspeli da naše pretke i dedove ni za milimetar pomere sa puta, koji je ustrojio Sveti Sava. Prva nam govori i to da smo još pre hiljadu godina bili Evropa pre Evrope, a druga nam potvrđuje da su pravoslavna vera naših starih i njihova bezrezervna ljubav prema Otadžbini bili iznad svih drugih vrednosti i interesa, istakao je Antić otvarajući naučni skup i dodao da je sve što je prethodnog milenijuma stvarano, rađeno i građeno na prostoru Južne i Stare Srbije, gde pripadaju i Nemanjina Toplica i Prokuplje braće Jugovića, stvarano na hrišćanskim temeljima i mereno pravoslavnim aršinima.

On je naglasio da je na današnjim i budućim generacijama, da sačuvaju nacionalnu nezavisnost, teritorijalnu celovitost i tradiciju, što će se, između ostalog postići i ozbiljnim proučavanjem istorije, kulture i jezika našeg naroda, što Ministarstvo kulture Republike Srbije, bezrezervno podržava.

Naučni skup je započeo prvom sesijom, na kojoj učestvuju prof.dr Dragiša Bojović, sa izlaganjem „Domentijanova pohvala Toplici i Stefanu Nemanji“, doktorand Miloš Pavlović i „Vladar i arhijerej od Toplice do autokefalne Žiče: Odnos crkve i države u praksi prvih Nemanjića“. Tu su i Dragan Popović, koji će izlagati o „Fresko slikarstvu u Toplici“, kao i Julka Kuzmanović Cvetković i „Mračni srednji vek u Toplici, prilog proučavanju istorije Toplice“, zatim Marina Vlaisavljević iz Narodnog muzeja u Nišu, koja je izlagala o „Episkopima i sveštenicima Eparhije niške pod turskom okupacijom“. U toku popodneva biće održane i druge dve sesije, kao deo programa naučnog skupa sa temom „Hrišćanstvo u Toplici“.